Geiten op het Vuurboetsduin (Bericht van SBB)

Hoe houden we Vuurboetsduin een ‘open duin’? Met ‘loslopende’ geiten, is het plan van Staatsbosbeheer. Lees in dit artikel meer over de plannen.

Terug in de tijd

Op de aller oudste kaarten van Vlieland staat het Vuurboetsduin al vermeld. Het zand stoof tot in het dorp. Rond 1910 is men begonnen met het planten van dennen, Rond 1995 is het dal aan de noordkant van het Vuurboetsduin min of meer kaal gezaagd. Er kwam een stroomraster omheen en er werden Nederlandse landgeiten ingezet om het dal ook kaal te houden. Dit doen ze prima, ze houden het Bokkendal mooi open.

Vuurboetsduin moet wel duin blijven

Al jaren zijn we bezig om het duinkarakter van dit machtige duin te behouden. Als we niets zouden doen, dan wordt de vuurtoren totaal ingesloten door bomen. Het jaarlijks kerstbomen zagen met de Vlielander jeugd en bevolking doen we al jaren tegen de zuidhelling aan. De reacties van Vlielanders zijn wisselend. Het ligt er maar net aan welke generatie je spreekt. De alleroudsten zeggen vaak “ja zo ken ik het duun”, een wat jongere generatie vindt het soms minder fraai dat we bomen zagen. Op het Vuurboetsduin groeit bijzondere duinvegetatie. De bekendste is misschien wel rendiermos, maar als je op je knieën gaat zul je nog vele andere mossen, maar ook grassoorten ontdekken. Vooral op de zuidhellingen komen zandhagedissen voor. Die liggen graag te zonnen en leggen eieren in open stukjes zand. Ook vanwege deze bijzondere soorten willen we het duin openhouden.

Werkzaamheden winter 2024

In de afgelopen wintermaanden zijn onze collega’s van beheer druk bezig geweest om de zuidhelling weer vrij te maken van jonge bomen. Naast de jonge dennen groeiden er ook lijsterbessen, vogelkers en hulst. Met een lier en een stuk zeil achter de tractor waar de bomen en grote struiken op werden gelegd, werd alles afgevoerd en uiteindelijk tot houtsnippers verwerkt. Op deze manier werd er spoorvorming voorkomen. Het enige doel was: weer een open duin maken en behouden.

Plan (draadloze) begrazing

Nu is het zaak om die zuidhelling ook min of meer open te houden. Als we het nu weer laten gaan, staan er binnen een paar jaar weer volop bomen en struiken. Vervolgbeheer is dus noodzakelijk en hiervoor gaan we onze Nederlandse landgeiten gebruiken. Ze kunnen de vegetatie mooi opeten, maar zorgen met hun poten ook dat er kleine stukjes open zand blijven voor de zandhagedis. Zo lang als nodig zullen er drie à vier geiten lopen met een halsband met kastje om. Ze begrazen dus ogenschijnlijk zonder raster om het gebied. Ze lopen dan in een virtueel/draadloos raster. We schreven er al eerder over in ons blog ‘Geiten los bij de Kikkerbult’. Na een paar jaar draadloze begrazing kunnen we zeggen dat dit een succes is. De geiten eten de begroeiing goed weg. De GPS-kastjes en het systeem werken goed, geen storingen of gekkigheid en er hebben zich voor zover wij weten geen nare incidenten voorgedaan met loslopende honden. We realiseren ons, dat we dit nu gaan doen vlakbij het dorp en in een stuk duin waar normaal de honden (onder appèl) los mogen zijn. In de maanden dat we de geiten daar laten lopen zullen we dan ook de hondeneigenaren dringend verzoeken om op die locatie de hond aan te lijnen. Het is een verzoek en geen verplichting. Dit zal gaan over ongeveer 200 meter, daarna kunnen de honden gewoon weer los (onder appèl). Naast deze huis-aan-huis informatie zullen we dit met informatieborden langs de toegangswegen duidelijk maken en bij de VVV en in de Vlietrine communiceren om ook badgasten te informeren. We snappen dat dit een aanpassing vraagt, die wellicht niet iedereen fijn zal vinden, maar we doen het echt niet zomaar. We hopen dat er toch naar gehandeld wordt. Je wilt natuurlijk niet dat je hond achter de geiten aan gaat rennen of nog erger. Nogmaals; het is een dringend verzoek om vervelende situaties te voorkomen.

Kan het vervolgbeheer niet op een andere manier?

Jawel, maar dan is het echt vele malen intensiever. Met de hand is er bijna niet tegenaan te werken, elke keer weer die kleine takjes die opkomen en weggetrokken moeten worden. In het beheerplan Natura 2000 staat Vuurboetsduin genoemd als plek om potentieel te begrazen met een raster. Dat zou betekenen dat je er niet meer door kan struinen. Dus dat heeft voor recreanten nog veel meer impact. We denken dus dat het op deze manier het minst impact heeft voor iedereen.

Wat, waar, wanneer….

Drie à vier Nederlandse landgeiten zullen lopen in het gebied wat ingetekend is op de kaart. Dit is dan ingevoerd in het GPS-systeem. Als de geiten dichtbij komen, gaat er een piepsignaal. De geiten zijn getraind en weten dat ze niet verder moeten lopen. Als ze dat wel doen dan krijgen ze een elektrisch schokje (dat overigens vele malen lichter is dan van een regulier raster). Mocht er wel een hond achter een geit aan zitten, dan kan de geit altijd het gebied uitvluchten en later weer terug, zonder schok. Van alle afgegeven geluidssignalen, schokken en ontsnappingen komt er direct een melding in de speciale applicatie die onze veeverzorgers hebben. We kunnen dus precies zien hoe vaak dit eventueel voorkomt. In principe zullen de geiten er in eerste instantie van mei tot het najaar lopen.

Uiteraard verzoeken we iedereen om de geiten NIET te voeren.

Vragen of opmerkingen?

Mocht je vragen, opmerkingen of een mening hierover met ons willen delen, laat dat dan weten. Een mail naar vlieland@staatsbosbeheer.nl of bellen naar 0562 – 451304. Je kunt ook op werkdagen rond 10:00 uur en 15:00 uur naar de Dennenlaan 4 komen. Meestal is de deur dan open en kunnen we het er over hebben.